Yazıları

NÂZIM HİKMET'İN KEMİKLERİ VE YURTTAŞLIĞI[i]

Bugünkü (20 Aralık 1998) Cumhuriyet'in son sayfasında "Nâzım'a Anlamlı Mezar" başlıklı bir haber var. Muğla'da Nâzım Hikmet Parkı kurulmuş; parkın girişinde Nâzım Hikmet'in bir şiirinde söylediğine uygun olarak, bir çınarın altına "sembolik mezar" konmuş. Sevmedim bu "sembolik mezar" adını. Dilimizde bunun adı "makam mezarı"dır. Yanılmıyorsam Yunus Emre'nin dokuz yerde makam mezarı vardır. Bunlardan Bursa'dakini ziyaret ettiğimde Yunus Emre'nin orada gömülü olup olmadığını düşünmemiştim. Orada saygı ve sevgi değer, gösterişsiz bir anıt vardı ve ziyaret edenlere Yunus Emre'yi duyuruyordu. Değerli ve önemli olan budur.

Materyalist dünya görüşü anlamsal içeriği bakımından idealist dünya görüşüyle karşılaştırılamayacak denli zengindir. Kimileri Nâzım Hikmet'in Moskova'daki 200 parça kemiğini Türkiye'ye getirmeyi pek önemsiyorlar. Nâzım Hiikmet'in kemikleri gömüldüğü yerde kalmalıdır. Nâzım Hikmet'in orada gömülü olması yaşanmışla öyle ilişkilidir ki bu ilişkiyi koparmak ancak idealist dünya görüşüne sapmakla başarılabilir. Nâzım Hikmet 200 parça kemik değildir. Ona makam mezarı yapmak isteyenler, bu ülkede çınar ağacı bulmakta sıkıntı çekmeyeceklerdir.

Bir de Nâzım Hikmet'in sözümona yurttaşlığı sorunu var. Nâzım Hikmet'in yurttaşlığı alınmışmış da geri verilmeliymiş.[ii] Kim almış Nâzım Hikmet'in yurttaşlığını? Nâzım Hikmet bu ülkenin öz oğludur. Adı sanı bilinmeyen birtakım kişiler onun yurttaşlığını sözümona almışlarmış. Ve adı sanı anılmayacak birtakım kişiler onun yurttaşlığını sözümona versinler isteniyor. Böyle saçma sapan işlerle uğraşmak Nâzım Hikmet'in dünya görüşüyle uzlaşmaz. Nâzım Hikmet bu ülkede her çınarın altında yatıyor. Öyle istediği için değil, bu ülkenin öz oğlu olduğu için.


i Öner Ünalan'ın 20 Aralık 1998'de yazdığı "Nâzım Hikmet'in Kemikleri ve Yurttaşlığı" adlı yazısı yayınlanmamıştır. (Daktilosuyla yazdığı özgün metinden aktardık.)

ii 25 Temmuz 1951 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığından çıkarılan Nâzım Hikmet'in yurttaşlığı, 5 Ocak 2009 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla geri verilmiştir.